กระเบื้องดินเผาไทย กระเบื้องหลังคาดินเผา ช่วยให้บ้านเย็น

 

กระเบื้องหลังคาดินเผา ภูมิปัญญาแห่งการสร้างความเย็น

เคยสงสัยกันไหมว่า ทำไมเวลาเข้าวัดไหว้พระ ขอพรจากพระประธาน จะมีความรู้สึกว่าเย็นกายเย็นใจ โดยเฉพาะเวลากลางวันที่อากาศข้างนอกแดดร้อนมากมาย บางคนคิดว่าเป็นเพราะ บารมีขององค์พระหรือคิดว่าเพราะความเหลื่อมใสศรัทรา ถูกต้องเป็นส่วนหนึ่งแน่นนอน เพราะทุกอย่างเกิดจากใจพาไป แล้วถ้าไปถามนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติที่ไม่ได้ศรัทราล่ะเค้าจะรู้สึกอย่างเราๆท่านๆ หรือเปล่า แล้วมีคำอธิบายไหนอ้างอิงได้บ้าง? หรือมีเหตุผลทางวิทยาศาสตร์ที่น่าสนใจซ่อนอยู่ อย่างการอธิบายตามหลักของการสร้างบ้านเย็น เพื่อนำมาดัดแปลงใช้กับบ้านเราบ้างละ

กระเบื้องหลังคาดินเผา หนึ่งในองค์ประกอบสำคัญของสถาปัตยกรรมไทยโบราณหรือภายในวัดในการสร้าง "บ้านเย็น"

1. วิหารพระประธาน(โบสถ์) เป็นอาคารทรงสูง ที่ก่อสร้างตามประพณีนิยมของไทยอยู่แล้ว มักมีกระเบื้องดินเผามุงหลังคา หลังคาทรงสูง ฝ้าเพดานสูง ช่วยให้อากาศร้อนลอยขึ้นไปอยู่เหนือศีรษะ ไกลจากเราที่อยู่ระดับต่ำ

2. ในวัดมักจะมีต้นไม้ใหญ่เป็นร่มเงาและไม่นิยมที่จะตัดโค่นลงหากไม่ใช่กรณีที่จำเป็นจริงๆ

3. หน้าต่างเยอะช่วยให้อากาศถ่ายเทสะดวก ไม่เกิดความร้อนสะสม ข้อนี้ก็เป็นไปตามประเพณีนิยมด้วย รวมถึงจำเป็นต้องมีหน้าต่างเพื่อระบายควันของธูปเทียนที่ใช้ในการบูขา

4. ความลับของอุณหภูมิเย็นสบายในโบสถ์ไทยนั้น ซ่อนอยู่บนหลังคามากกว่าที่คิด แม้ผนังอาคารส่วนใหญ่จะเป็นอิฐแดงหรืออิฐมอญที่ฉาบปูนและทาสี ซึ่งไม่ได้มีคุณสมบัติกันความร้อนโดดเด่น แต่กระเบื้องหลังคาดินเผาที่มุงหลังคานั้นกลับเป็นดาวเด่นในการรักษาความเย็น อย่างกระเบื้องสุโขทัย หรือที่เรียกว่ากระเบื้องใบโพธิ์ กระเบื้องเกล็ดปลา และกระเบื้องลอน ล้วนมีคุณสมบัติกันความร้อนได้อย่างยอดเยี่ยม เมื่อประกอบกับกระเบื้องเทพพนมที่ชายคา จึงสร้างระบบระบายความร้อนตามธรรมชาติที่ทรงประสิทธิภาพ ส่งผลให้อุณหภูมิภายในโบสถ์เย็นกว่าภายนอกอย่างชัดเจน

นอกจากประโยชน์ด้านการควบคุมอุณหภูมิแล้ว กระเบื้องเหล่านี้ยังเพิ่มคุณค่าทางสถาปัตยกรรม สร้างความงดงามตามแบบฉบับดั้งเดิม สะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาบรรพบุรุษที่ผสานประโยชน์ใช้สอยเข้ากับความงามได้อย่างลงตัว

หลักการสร้างบ้านเย็นทั้ง 4 ข้อเหล่านี้ สามารถนำไปประยุกต์ใช้กับบ้านของท่านได้ เพื่อสร้างที่อยู่อาศัยที่เย็นสบายและประหยัดพลังงาน แต่อย่าลืมว่า บ้านที่เย็นที่สุดคือบ้านที่เราทิ้งความร้อนใจไว้นอกประตู ก่อนจะก้าวเข้าสู่ความสงบเย็นภายใน