ทำความรู้จักโรคไต

 ทำความรู้จักโรคไต

โรคไต คือ ภาวะเสื่อมถอยของกล้ามเนื้อบริเวณไต หรือที่เรียกกันว่า ไตเสื่อม ไตวาย จากรายงานของสมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย พบว่ามีผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังร้อยละ 17.6 ของประชากร หรือปัจจุบันมีจำนวน 8 ล้านคน1 และมีแนวโน้มสูงขึ้นเรื่อย ๆ เนื่องจากพฤติกรรมการกินที่เปลี่ยนไป เช่น การกินอาหารฟาสต์ฟู้ด ขนมขบเคี้ยว และอาหารแช่แข็ง  สัญญาณ อาการ โรคไต

 

โรคไตแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ

    1. โรคไตวายเฉียบพลัน (Acute kidney injury, AKI)

    ภาวะที่ไตไม่สามารถทำงานได้ตามปกติในช่วงระยะเวลาใดเวลาหนึ่งโดยคำว่า “เฉียบพลัน” นอกจากบอกถึงช่วงเวลาระยะสั้น ๆ ที่เกิดขึ้นแล้ว ยังหมายถึงความเป็นไปได้ที่ไตจะกลับสู่ภาวะปกติได้ หากผู้ป่วยได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม

     2. โรคไตเรื้อรัง (Chronic kidney disease, CKD)

    โรคไตเรื้อรัง มีสาเหตุมาจากการทำงานของไตเสื่อมถอยอย่างช้า ๆ และต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน โดยเป็นภาวะถาวรและไม่สามารถรักษาให้กลับมาเป็นตามเดิมได้ และเมื่อไตถูกทำลายอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ตามมาได้

    โรคที่มักนำไปสู่ภาวะไตเรื้อรัง ได้แก่ โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง รวมไปถึงการติดเชื้อ และไตอักเสบชนิดต่าง ๆ ยิ่งไปกว่านั้น โรคไตเรื้อรังยังอาจนำไปสู่การเกิดโรคหัวใจ และโรคหลอดเลือดแข็งตามอวัยวะต่าง ๆ ได้อีกด้วย  

 

โรคไตเรื้อรังมีกี่ระยะ?

ในการวินิจฉัยระยะของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง แพทย์จะอ้างอิงจากค่า ค่าการทำงานของไตหรือค่าอัตราการกรองของเสียของไต (estimated glomerular filtration rate: eGFR) โดยโรคไตเรื้อรังสามารถแบ่งเป็น 5 ระยะ2 ดังนี้

 

ระยะที่ 1

  ภาวะไตเริ่มเสื่อม

ค่าการทำงานของไตประมาณ 90% หรือมากกว่า

ระยะที่ 2  ภาวะไตเสื่อมค่าการทำงานของไตประมาณ 60-89%

ระยะที่ 3  ภาวะค่าการทำงานของไตลดลงปานกลาง

ค่าการทำงานของไตประมาณ 30-59%ระยะที่ 4  ภาวะค่าการทำงานของไตลดลงมาก

ค่าการทำงานของไตประมาณ 15-29%ระยะที่ 5  ภาวะไตวายค่าการทำงานของไตประมาณ 15% หรือน้อยกว่า

จะเห็นได้ว่า ค่าการทำงานของไตจะลดลงเรื่อย ๆ ตามระยะของโรค และหากผู้ป่วยเข้าสู่โรคไตระยะสุดท้ายที่ 5 หรือระยะไตวาย ผู้ป่วยต้องได้รับการบำบัดทดแทนไต (Renal Replacement Therapy) ไม่ว่าจะเป็น การฟอกเลือด การล้างไตผ่านช่องท้อง รวมถึงการเปลี่ยนถ่ายไต2 เพื่อช่วยในการกรองของเสีย และชะลอความรุนแรงของโรค